|  |
Coroni: cerdd o fawl i dad-cu
 Disgrifiodd Jason Walford Davies y cerddi am streic y glowyr 1984, a enillodd iddo Goron Casnewydd fel marwnad a theyrnged i'w dad-cu.
Bu Brinley Powell yn gweithio ym mhwll Pentre Mawr, Pontyberem, a gwnaeth ei ymlyniad i achos y glowyr a'i gefnogaeth i streic 1984-85 argraff fawr ar Jason Walford Davies.
Fe'i sbardunwyd i gystadlu ar y testun Egni gan ddigwyddiadau i goffau ugain mlynedd y streic honno a disgrifiodd ei bryddest fel un gydag elfennau gwrth-Thatcheraidd cryfion.
 Er yn cofnodi distrywio diwydiant cyfan cerdd foliant i unigolyn yw hon yn y gwraidd a dywedodd Jason Walford Davies mewn cyfarfod gyda'r Wasg yn dilyn ei goroni mai'r streic ac ymlyniad ei dad-cu "oedd fy neffroad politicaidd i".
Plentyn deuddeg i dair ar ddeg oed oedd Jason Walford Davies adeg y streic a dywedodd mai ei gof o'i daid ydoedd un o ddyn a gadwodd ei fywiogrwydd, ei hiwmor a'i ddewrder er gwaethaf pob dioddef.
"Bu'n ysbrydoliaeth i mi ac ef yw arwr y gerdd. Mae hi'n farwnad ac yn gerdd o fawl iddo."
Ond er yn bryddest sy'n gefnogol i frwydr y glowyr nid yw'n anwybyddu camgymeriadau'r frwydr.
"Yr oedd fy nhad-cu yn gefnogol iawn i'r streic ond mae'r gerdd yn sôn hefyd am gamgymeriadau'r streic a'r Blaid Lafur wedi colli'r egwyddor o'r math hwn o weithredu."
Ond bu lladd gyrrwr tacsi yn ysgytwad i'w dad-cu na chredai fod y streic hon hyd yn oed werth "yr aberth eithaf" honno.
Disgrifiwyd 'Brynach' fel "bardd grymus, bardd cynnil, disgybledig" gyda'i linellau yn plethu'n gryf ac yn gain i'w gilydd.
"Mae'n feistr llwyr ar ei gyfrwng a cheir llinellau ysgytwol ganddo fel y disgrifiad o'i dad-cu 'yn poeri'r pwll/i'w facyn gwyn' neu'r llinell honnom sy'n sôn am y ddau löwr a ollyngodd floc o goncrid o bont ar dacsi a lladd y gyrrwr, 'Allan o'r haul fe daflwyd carreg fedd'," meddai'r beirniaid gan ychwanegu:
"Lluniwyd y gerdd gan Gymro diwylliedig a gwybodus."
Ond ras agos oedd hi rhyngddo ef a dau arall, Llais o'r Llwch a Gwyfyn gyda 28 yn cystadlu i gyd.
 "Brynach oedd yr unig un a oedd un ai'n ail neu'n gyntaf gan y tri ohonom, a Brynach yw'r bardd a goronir eleni, trwy gyfaddawd, gyda llawer mwy o glod ac anrhydedd nag arfer."
Dywedodd Jason Walfor Davies fod ei ffugenw, Brynach, yn gyfuniad o enw ei dad-cu, Brynley, a'r gair "ach" oherwydd bod y bardd "yn falch o gael arddel fy mherthynas ag ef."
|
|
|
|
