Â鶹Éç

Yn ôl Gruff Rhys, cerddoriaeth Datblygu yw'r efenygl roc Cymraeg. Roedd y grŵp yn diffinio eu hunain fel "non-hick, non conforming non-conformists".

Ers i'r grŵp chwalu yn 1995, mae academyddion a newyddiadurwyr wedi sgrifennu am bwysigrwydd eu dylanwad ar ddiwylliant Cymru. Ail-ryddhawyd albyms unigryw fel Wyau (1988), Pyst (1990) a Libertino (1993), ac aeth y Super Furry Animals â fersiwn newydd o'r clasur Y Teimlad i'r 20 Uchaf Prydeinig ar y record Mwng yn 2000.

Tro ar ôl tro yn eu gyrfa, llwyddodd Datblygu i greu gwaith efo cymeriad unigryw oedd yn mynnu bod y gwrandawr yn ystyried pa ochr o'r ffens oedden nhw eisiau sefyll.

Ffurfiwyd y grŵp nol yn 1982 gan David R Edwards a T Wyn Jones, bechgyn ysgol o Aberteifi, efo Pat Morgan yn ymuno yn 1984.

Yn ôl David, "Pan o'n i'n ifancach yn yr wythdegau roedd fy mhen i fel 'pressure cooker', o'n i'n ysgrifennu caneuon trwy'r amser ac yn teimlo fel 'outsider' yn teimlo bod fi ddim yn rhan o gymdeithas'.

Nôl yn yr 80au roedd y sylw i'r grŵp oddi fewn i Gymru yn bell o fod yn gefnogol, gydag agwedd herfeiddiol y grŵp yn llwyddo i elyniaethu elfennau ceidwadol y sîn. Ar yr un pryd, roedd DJ enwoca'r byd - John Peel - yn datgan mai cerddoriaeth Datblygu oedd yr ysgogiad gore i unrhywun i ddysgu'r iaith Gymraeg.

Roedd gallu Datblygu i fod yn feirniadol o realiti y byd Cymraeg, yn ddi-flewyn ar dafod, law yn llaw efo'r gallu i greu cerddoriaeth gwbl unigryw oedd yn denu clod a chefnogeth o bob cwr, yn un o rinweddau pwysica'r grŵp.

Er ei fod wedi teimlo ar wahân ar y pryd, erbyn heddiw mae talent cerddorol a barddonol cwbl unigryw David R Edwards a'r grŵp yn cael ei gydnabod fel etifeddiaeth artistig pwysica'r cyfnod. Yn wir, i'r rhai sy'n dilyn y sîn roc Gymraeg, David yw Gwir Tywysog Cymru a chynnyrch Datblygu yw cerddoriaeth mwya ysbrydoledig ein diwylliant roc.

Fel ôl-nodyn i hanes y grŵp, fe ail-ymunodd David a Pat â'i gilydd yn 2008 i recordio un cân newydd, Cân y Mynach Modern, i ddathlu rhyddhau CD o sesiynau Radio 1 recordiwyd y grŵp ar gyfer sioe radio y diweddar John Peel.

Cyhoeddwyd hunangofiant David R Edwards gan Y Lolfa yn 2009. Yn 2012 bu Datblygu'n dathlu 30 mlynedd ers ei sefydlu gydag arddangosfa arbennig yng nghaffi Waffle, Caerdydd a chynlluniau am ffilm ddogfen am hanes y band yn yr Hydref.

Emyr Williams

Aelodau'r Band:

David Edwards: Llais, Gitar, Offerynnau

Pat Morgan: Bas, allweddellau, llais

T Wyn Davies: Synnau, offerynnau