08/02/2008
Litir na seachdain aig Ruaraidh MacIllEathain.
Last on
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 449
Duration: 05:40
Litir 449: An Sguabag Bhealaidh
Tha mi air bruidhinn mu thr脿th anns an Litir mun sp貌rs gheamraidh 鈥 cr貌ladh no curling, mar eisimpleir ann an Litrichean ceud, ceathrad 鈥檚 a tr矛 (143) agus d脿 cheud, ceathrad 鈥檚 a c貌ig (245). Bha e car duilich dhomh, ge-t脿, nach robh mi air m貌ran a lorg ann an sgr矛obhadh ann an G脿idhlig mu dheidhinn na sp貌rs sin.
Bha mi anns an leabharlann an latha eile agus lorg mi leabhar, a chaidh fhoillseachadh anns an naoidheamh linn deug, anns an robh 貌ran G脿idhlig mu dheidhinn cr貌ladh. 鈥橲 mi a bha toilichte! Tha briathrachas anns an 貌ran a tha luachmhor, gu h-脿raidh ma tha sinn gu bhith a鈥 d猫anamh ceangal 脿s 霉r eadar an sp貌rs agus an c脿nan.
鈥橲 e tiotal an 貌rain An Sguabag Bhealaidh 鈥 the broom brush. Mura h-eil sibh e貌lach air cr貌ladh, bithear a鈥 tilgeil chlachan m貌ra troma air deigh. Bidh feadhainn a鈥 sguabadh na deighe air thoiseach air a鈥 chloich. Tha sin a鈥 leaghadh na deighe agus bidh a鈥 chlach a鈥 dol nas fhaide. Mar sin, tha an sguabadh gu math cudromach mar ph脿irt dhen gh猫am. Agus air latha fuar geamhraidh, gu h-脿raidh a-muigh air loch re貌ite, 鈥檚 e sguabadh d貌igh mhath airson a bhith a鈥 cumail bl脿th! Bhathar a鈥 cleachdadh bealaidh airson an sguabag a dh猫anamh, ged a bha seileach air a chleachdadh bho 脿m gu 脿m cuideachd.
鈥橲 e am fear a sgr矛obh an t-貌ran P貌l Camshron 脿 Bl脿r Athall no, mar a chanadh iad san 脿m ud, Bl脿r an Athall. Rugadh P貌l ann an ochd ceud deug, ceathrad 鈥檚 a h-aon (1841). Bha Di霉can Athall am measg nan uaislean a bhrosnaich cr貌ladh. Agus bha na daoine cumanta anns an sg矛re sin fhathast gu math G脿idhealach anns an naoidheamh linn deug.
Tha a鈥 chiad rann a鈥 dol mar seo: Ged thig oirnne reoth鈥 鈥檚 gailleann/Chuireas gr貌igeanaich don teallach/Th猫id na cr貌laich mach le farum/Chun a鈥 chath bu dual dhaibh.
鈥橲 e cr貌lach cluicheadair cr貌laidh. Sin rud 霉r dhomh. Chan fhaca mi am facal sin ann am faclair sam bith. Bha an Camshronach dhen bheachd gur e gaisgich a bh鈥 anns na cr貌laich. Th猫id na cr貌laich mach le faram, sgr矛obh e, nuair a tha daoine nach eil cho treun 鈥 na gr貌igeanaich 鈥 air an t脿ladh le teas an teine no an teallaich.
Seo an d脿rna rann: Gur e an cr貌ladh gaol nam bairean/Bheireas c脿il 鈥檚 ce貌l is carthan/Sl脿inte cr猫 is spioraid aigne/Nach bi lag no truaillte.
Tha an t-霉ghdar gun teagamh a鈥 moladh a鈥 gh猫am! Agus tha e a鈥 leantainn le sin anns an ath rann: Thig an t-aoghair, thig am baran/Thig an t-aosta, thig an gallan/Dh鈥檌onnsaigh 猫ire ghlas na carraid/鈥橳hogas tlachd mun cuairt dhith.
鈥橲 ann anns a鈥 cheathramh rann a tha sinn a鈥 faighinn tuilleadh dhen bhriathrachas co-cheangailte ri cr貌ladh:
鈥淪矛os am bacan,鈥 cluinn an sgiobair/ 鈥淪e貌l dhomh clach ri taobh na bioraid.鈥/ Siud air falbh, an 猫iteag bhinneach/ 鈥橲 i air chrith na gluasad.
Tha mi a鈥 d猫anamh dheth gu bheil bacan a鈥 ciallachadh hack 鈥 an rud a tha ceangailte ris an deigh air an cur cr貌lach a chas mus tilg e clach. Tha se貌l dhomh clach ri taobh na bioraid a鈥 ciallachadh 鈥渁im a stone beside the stick鈥 鈥 bioraid no bioran a bh鈥 air a stobadh anns an deigh airson sealltainn do na cr貌laich c脿鈥 robh an tee. 鈥橲 i a鈥 chloich as fhaisge air an tee a bhuannaicheas an g猫am. Gu m矛-fhortanach cha do lorg mi a鈥 Gh脿idhlig air tee fhathast.
Agus an 猫iteag bhinneach? M矛nichidh mi sin an ath-sheachdain.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Gn脿thas-cainnt na Litreach
* Tha 鈥淟itir do Luchd-ionnsachaidh鈥 air a maoineachadh le Seirbheis nam MeadhananG脿idhlig.
Puing-ch脿nain na Litreach
Broadcasts
- Fri 8 Feb 2008 11:55麻豆社 Radio nan G脿idheal
- Sat 9 Feb 2008 10:55麻豆社 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.