Cyffro gwyllt y gorllewin
I rywun a thair awr i'w lladd ddiwedd pnawn Sadwrn mae un o ffilmiau hynod y sinema yn cynnig ei hun ar y teledu.
Yn 1962 yr oedd How the West Was Won yn ddigwyddiad o bwys gan na ellid ei gweld ond yn rhai sinemâu a hithau wedi ei ffilmio yn y dull newydd Cinerama - gair oedd yn gywasgiad o'r geiriau cinema a panorama.
Yng Nghaerdydd yn hen sienma Park Place ger y gwesty a heb fod nepell o'r Theatr Newydd y dangoswyd y ffilm heb sedd wag yn y lle.
Nodwedd arbennig Cinerama oedd fod y sgrin yn eithriadol o lydan, yn fewngrwn ac wedi ei rannu'n drin er mwyn dangos ar eu gorau olygfeydd eang.
O graffu gallech weld llinell lle'r oedd un rhan o'r llun yn asio â'r llall ac fe fydd hynny i'w weld ar y telediad bnawn Sadwrn hefyd am 1620 ar Five.
Byrhoedlog fu'r drindod newydd a dim ond dwy ffilm stori a wnaed yn y dull gan i ddatblygiadau technolegol ei ddisodli - The Wonderful World of the Brothers Grim yr un flwyddyn oedd y llall.
Yn 175 munud o ffilm defnyddiodd hon dri chyfarwyddwr - Henry Hathaway, George Marshall a John Ford - a nifer o actorion amlycaf Hollywoopd gan gynnwys, yn nhrefn yr wyddor, Carroll Baker, Walter Brennan, Lee J. Cobb, Andy Devine, Henry Fonda, Carolyn Jones, Karl Malden, Harry Morgan, Gregory Peck, George Peppard, Robert Preston, Debbie Reynolds, James Stewart, Eli Wallach, John Wayne, Richard Widmark a Spencer Tracey yn trosleisio.
Gwers hanes yw'r ffilm yn adrodd yr hyn a ddywed y teitl ac ar wahân i'r dull o ffilmio yr hyn sy'n nodedig am y ffilm yw'r holl olygfeydd dramatig sy'n cael eu cydio wrth ei gilydd.
Cyfrifoldeb John Ford oedd y darn sy'n darlunio'r Rhyfel Cartref. George Marshall ffilmiodd styntiau dramatig fel hwylio dyfroedd afon beryglus ar rafft a lladrad tren llawn cyffro.
Ffilm fawr gyda stori fawr i'w dweud.
